مزایا و معایب بورس
- amirhoseinjalali97
- Jul 18, 2021
- 11 min read
درآمد بیشتر و اوضاع اقتصادی خوب بدون تردید یکی از مهمترین مسائل زندگی هر انسانی است. یکی از جملات معروف بیل گیتس این است؛ اگر شما فقیر به دنیا آمدید؛ این تقصیر شما نیست اما اگر فقیر از دنیا بروید قطعا شما مقصر هستید . امروزه اصلیترین هدف مالی هر شخص افزودن به سرمایه خویش است تا با اطمینان خاطر از آینده زندگی کند. بنابراین یک راه مناسب برای نیل به این هدف، سرمایه گذاری کردن است اما در میان بازارهای متفاوتی که برای سرمایه گذاری وجود دارند، پیدا کردن یک راه سرمایهگذاری مطمئن، یکی از مهمترین دغدغههای افراد است. در بازاری که ملک، ارز، طلا و خودرو محلی شده و نمیتواند جوابگوی نیاز بعضی از سرمایهگذاران باشد، میتوان از « بورس» به عنوان یک نجات دهنده بزرگ اقتصاد جوامع یاد کرد. شاید به جرات بتوان گفت تمام ویژگیهای مثبت سایر سرمایهگذاریها را بهطور یکجا میتوان در سرمایهگذاری در بورس پیدا کرد.
چرا بورس بهتر از ملک، ارز، طلا و... است؟
بورس به عنوان یک نهاد سازمان یافته، بازاری است که در آن داراییهای متفاوت(دارایی فیزیکی و دارایی مالی) با اهداف متفاوت(کوتاه مدت و بلند مدت)، خرید و فروش میشوند و یکی از مهمترین ارکان اساسی بازار سرمایه شناخته میشود. بازار بورس برای همه افرادی که در پی شغل دوم و یا سرمایهگذاری در یک مکان با بازدهی بالا هستند، ظرفیتهای سرمایهگذاری خوبی دارد به طوریکه برای اشخاص بسیاری شغل دوم و درآمد اول محسوب میشود.
بازار بورس نسبت به دیگر بازارهای شناخته شده سرمایهگذاری مانند بازار ملک، ارز، طلا و... تفاوتهای عمدهای از قبیل شفافیت بازار، رسمی بودن، داشتن قوانین و مقررات مشخص و حمایت دولت از سهامداران و... دارد. درواقع در بازار بورس به عنوان یک بازار منسجم و رسمی، داد و ستد براساس قوانین و مقررات مشخصی صورت میپذیرد و نسبت به دیگر بازارها از شفافیت بالایی برخودار است. به این ترتیب که هر فردی در بازار بورس تصمیم به خرید سهام شرکتی را داشته باشد، میتواند به راحتی با جستجو در سایت کدال به تمامی سوابق و اطلاعات شرکت مورد نظر دسترسی یابد.
تنوع ابزارهای سرمایهگذاری در بورس شامل اوراق بهادار(سهام)، اوراق قرضه، انواع صندوقهای سرمایهگذاری، انواع مشارکت دولتی و خصوصی، بازار آتی سکه و زعفران، صندوقهای با پشتوانه طلا و ... باعث شده که سرمایهگذار با توجه به علاقه و تخصص خود به سرمایهگذاری در بورس بپردازد. در ادامه به بررسی مهمترین مزایای سرمایهگذاری در بورس خواهیم پرداخت.
مزایای سرمایهگذاری در بورس در قیاس با دیگر بازارهای سرمایهگذاری
در بازار بورس علاوه بر پرسود بودن، چند ویژگی مهم وجود دارد که میتواند کمک وافری به صنعت و اقتصاد کشور داشته باشد.
. سرمایهگذاری با کمترین مبلغ
یکی از مهمترین مزایای فوقالعاده بازار بورس این است که با حداقل سرمایه هم میتوان در بزرگترین شرکتها سرمایهگذاری نمود. حداقل مبلغ قابل خرید سهام در بورس 500 هزار تومان است که با آن میتوان در سهام شرکتهای بزرگی چون فولاد خوزستان سهیم شد. سوال اینجاست که آیا میتوان با این مبلغ اندک ملک، خودرو، سکه و طلا خرید؟ قطعا پاسخ به این سوال منفی است. این موضوع در فروش نیز قابل رویت است، چرا که در صورت نیاز به مبلغ 2 میلیون تومان، باید سکه حدود 10 میلیون تومانی را به بازار برده و به فروش برسانید و یا چنانچه سرمایه شما ملک یا خودرو باشد عملا فروش منتفی است ولی در بازار بورس به راحتی میتوان مقداری از سهام خود را که به پول آن نیاز دارید(نه کل سهام) در لحظه فروخته و نقد کنید.
.کسب بالاترین بازدهی
مهمترین عاملی که یک سرمایهگذاری را جذاب میکند کسب سود بالا از آن است. بورس در سالهای اخیر با داشتن بالاترین بازدهی در میان بازارهای دیگر، توجه بسیاری از سرمایهگذاران را به خود جلب کرده است. امروزه بورس به یک بازار فوقالعاده جذاب تبدیل شده و در سالیان گذشته نیز، پربازدهترین بازار مالی کشور بوده و سود زیادی رو برای فعالان این بازار عرضه کرده است. در تصویر زیر ارزش یک میلیون تومان سرمایهگذاری در پنج سال اخیر (منتهی به دی ماه 1399) در بازارهای سرمایهگذاری مختلف به تصویر کشیده شده است. همانطور که مشخص است شاخص بورس نسبت به بازار مسکن، ارز، طلا و سپرده بانکی از بالاترین میزان بازدهی برخوردار بوده است.
[بررسی مزایا و معایب سرمایهگذاری در بورس]
این تفاوت میان بازار بورس و سایر بازارهای سرمایهگذاری در بلند مدت مشهودتر خواهد شد به طوریکه اگر بخوهیم سود بورس و دیگر بازارها را در بازه زمانی 30 ساله بررسی نماییم، مجموع بازدهی تمام بازارهای سرمایهگذاری در کنار یکدیگر نیز به بازار بورس نخواهند رسید و همچنان بازار بورس با اختلاف بسیار زیاد در رتبه اول سودسازترین بازارهای سرمایهگذاری قرار میگیرد.
. درآمد ماهیانه ثانویه
سرمایهگذاران میتوانند شغل ثابت خود را داشته و هر ماه مبلغی از حقوق و درآمد (پسانداز) را وارد بورس کنند. بعد از مدتی فعالیت آنها در بورس منجر به ایجاد منبع درآمدی جدید خواهد شد که در زندگی این افراد بسیار موثر خواهد بود. توصیه سرمایهگذاران موفق در بازار بورس این است که با مازاد درآمد یا پسانداز وارد بازار بورس شوند و استفاده از وامهای بانکی، قرض کردن و... برای ورود به دنیای بورس منطقی نمیباشد.
. قابلیت نقد شوندگی بالا
یکی از مهمترین مزایا و معایب بورس یک سرمایهگذاری قطعا قدرت نقدشوندگی آن است به این معنی که در مدت کوتاهی بتوان دارایی را با قیمت مناسب به فروش رساند و نقد کرد. همه میدانیم که برای فروش یک ملک به ماهها یا حتی سالها زمان نیاز است یا فروش خودرو ممکن است چند هفتهای طول بکشد. همچنین فروش سکه، طلا و ارز مستلزم آن است تا به بازار رفته و آن را نقد کرد که این نیز ممکن است چند روزی زمان احتیاج داشته باشد.
اما وضعیت بازار بورس فرق میکند و به جرات میتوان گفت بالاترین قدرت نقدشوندگی در میان تمامی بازارهای سرمایهگذاری ذکر شده مختص بازار بورس است که همین امر ریسک سرمایهگذاری را نیز کاهش میدهد. به طوریکه سرمایهگذار در هرلحظه تصمیم به فروش کل دارایی یا حتی بخشی از دارایی خود داشته باشد، میتواند در کمتر از چند دقیقه آن را به فروش برساند.
. دسترسی آسان
یکی دیگر از مهمترین مزایای سرمایهگذاری در بورس دسترسی آسان و نداشتن محدودیت مکانی آن است. امروزه سرمایهگذاران به راحتی میتوانند حتی در مسافرت و یا در اتاق استراحت تنها با داشتن گوشی موبایل یا یک لپتاپ از طریق اتصال به اینترنت و کارگزاری به خرید و فروش سهام بپردازد. درگذشته معاملات بورس بهصورت سنتی انجام میشد، اما هماکنون مهم نیست که سرمایهگذاران در چه محلی قرار دارند و فقط با اتصال با اینترنت میتوانند پرتفوی خود را رصد کنند.
. تنوع در سرمایهگذاری
تنوع بالا در سرمایهگذاری همواره موجب کاهش ریسک خواهد بود. علاوه بر تنوع در ابزارهای سرمایهگذاری بورس که پیشتر به آن اشاره شد، وجود صنایع مختلف در بازار بورس نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. قابلیت سرمایهگذاری در حدود 32 صنعت مختلف بازار بورس شامل صنایع ساختمانی، خودرویی، بانک، بیمه، معدنی، شیمیایی، غذایی، دارویی و.... دیگر مزیت بازار بورس محسوب میشود که برتری آن را نسبت به دیگر بازارهای تک عنوانی نشان میدهد.
. شفافیت بازار و قانونمند بودن آن
همگی فعالیتهای بورسی براساس مجوز قانونی بوده و تحت نظارت« سازمان بورس و اوراق بهادار »قرار دارند. شرکتهای بورسی موظف به ارائه تمامی اطلاعات مهم و مورد نیاز سرمایهگذاران، به سایت کدال میباشند. کوچکترین تاخیر در ارایه اطلاعات و یا ابهام در صورتهای مالی به توقف نماد معاملاتی منجر خواهد شد. سایت مدیریت فناوری بورس تهران (TSETMC) نیز لحظه به لحظه گزارشی دقیق و ثانیهای از تمامی اتفاقات بازارسرمایه ارایه میدهد.
اما همانطور که مشخص است در دیگر بازارهای سرمایهگذاری هیچ سامانه و یا سایتی برای افشای اطلاعات دقیق بازار ملک، خودرو، سکه و... وجو ندارد. درست است که در بازار بورس نیز رانت اطلاعاتی و سفته بازیهایی وجود دارد اما تمامی این موارد نسبت به دیگر بازارها کمتر بوده و همچنین نظارت بسیار دقیقتری بر فعالیت شرکتهای بورسی وجود دارد.
. کمک به رونق اقتصاد کشور
رونق اقتصاد کشور رابطه مستقیمی با سرمایهگذاری مردم در بازار بورس دارد. با هدایت سرمایههای سرگردان به سمت سرمایهگذاریهای متمرکز و هدفمند، استفاده از پساندازهای کوچک و خرد افراد به هر میزان در سرمایهگذاریهای بزرگ، علاوه بر سوددهی دوجانبه (سرمایهگذار و سرمایهپذیر) رونق اقتصادی کشور را نیز به همراه خواهد داشت. قاعده سرمایهگذاری در بورس قاعده برنده است. با سرمایهگذاری در بورس سهامدار، شرکت و کل اقتصاد باهم سود میبرند. سود شرکت، سود سهامدار و درنتیجه رشد اقتصادی جامعه است. قانونی بودن و کمک به رشد و پویایی اقتصاد از دیگر مزایای سرمایهگذاری در بورس است.
از دیگر مزایای بازار بورس نسبت به دیگر بازارهای سرمایهگذاری میتوان به قابل توسعه بودن بستر سرمایهگذاری بازار بورس، تنوع ابزارهای سرمایهگذاری و انعطاف پذیر بودن جهت انتقال سرمایه و حرکت میان بازارهای پرسود، امکان استفاده از مشاورههای متخصصان بورسی با کمترین هزینه، حفظ سرمایه در مقابل تورم و.... اشاره نمود.
همانطور که پیشتر گفته شد تنوع ابزارهای سرمایهگذاری در بورس شامل اوراق بهادار(سهام)، اوراق قرضه، انواع صندوقهای سرمایهگذاری، انواع مشارکت دولتی و خصوصی، بازار آتی سکه و زعفران، صندوقهای با پشتوانه طلا و... باعث شده که سرمایهگذار با توجه به علاقه و تخصص خود به سرمایهگذاری در بورس بپردازد. در ادامه توضیح مختصری در رابطه با صندوقهای سرمایهگذاری به عنوان منبعی برای سرمایهگذاری امن خواهیم داد.
صندوقهای سرمایهگذاری؛ منبعی امن برای سرمایهگذاری
بسیاری از افراد به علت کمبود وقت و یا نداشتن اطلاعات و دانش کافی از بازار بورس، میتوانند به صورت غیر مستقیم از طریق صندوقهای سرمایهگذاری در بازار بورس سرمایهگذاری کرده و به بازدهی بالاتری از سود نسبت به سایر بازارهای سرمایهگذاری دست یابند. یک صندوق سرمایه گذاری، مجموعهای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار است که میتوان آن را به صورت شرکتی در نظر گرفت که افراد مختلف، پولهای خود را روی هم میگذارند و در سبدی از اوراق بهادار سرمایه گذاری میکنند.
صندوقهای سرمایهگذاری نهادهایی مالی هستند که به منظور مدیریت حرفهای وجوه سرمایهگذاران، با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار تاسیس شده و تحت نظارت آن فعالیت میکنند. این صندوقها با جمعآوری وجوه سرمایهگذاران و در اختیار داشتن منابع مالی گسترده و با استفاده از دانش و تخصص مدیریت سبد دارایی، تلاش میکنند این امکان را برای سرمایهگذاران فراهم کنند تا با دارایی مورد نظر خود (هرچند اندک) در سبدی متنوع از اوراق بهادار شامل سهام، اوراق مشارکت و سایر داراییهای مالی سرمایهگذاری نموده و از مزایای آن بهرهمند شوند. سرمایهگذاران با خرید واحدهای (یونیت) صندوقها قادر به سرمایهگذاری در آن هستند.
انواع صندوقهای سرمایهگذاری شامل؛ صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت، صندوق سرمایهگذاری سهامی، صندوق سرمایهگذاری مختلط، صندوق سرمایهگذاری قابل معامله(ETF)، صندوق سرمایهگذاری زمین و ساختمان، صندوق سرمایهگذاری در طلا، پروژه، جسورانه، نیکوکاری، شاخصی، اختصاصی بازارگردانی میباشد.
برای انتخاب یک صندوق مناسب برای سرمایهگذاری، افراد باید نکاتی را درباره صندوقهای سرمایهگذاری بدانند. اولین فاکتوری که در هنگام انتخاب و خرید واحدهای صندوق سرمایهگذاری باید به آن توجه کنیم، میزان ریسکپذیری است چرا که توان ریسکپذیری در افراد مختلف کاملا متفاوت است. پس برای سرمایهگذاری شناخت روحیات خودمان و میزان توقعی که از بازار داریم اهمیت زیادی دارد. صندوقهای با درآمد ثابت با توجه به اینکه اکثرا گواهی سپرده بانکی و اوراق مشارکت را در دل خود را دارند از ریسک بسیار پایینی برخوردارند. صندوق سرمایهگذاری مختلط ریسک متوسطی دارد. در این بین صندوق سرمایهگذاری سهامی با توجه به داراییهای خود که اکثرا سهام شرکتها را دارا هستند بالاترین ریسک را دارند.
دومین فاکتور که در انتخاب بهترین صندوق سرمایهگذاری باید به آن توجه شود بررسی کارنامه صندوقهای سرمایهگذاری و میزان بازدهی دورهای آنها است. هرکدام از صندوقهای سرمایهگذاری بسته به کارنامه خود و نوع سرمایهگذاری در بازارهای مالی، دارای مزایا و معایبی هستند. قبل از سرمایهگذاری در این صندوقها باید با دقت درباره آنها مطالعه کنیم تا از تمام جزییات و شرایط آنها آگاه باشیم.
سرمایهگذاران در این خصوص میتوانند به سایت فیپیران www.fipiran.com مراجعه کنند و بازدهیهای یک ماهه، 3ماهه، 6ماهه، 9ماهه و سالانه را مقایسه کنند و بهترین صندوق را انتخاب نمایند.
مهمترین اصول برای موفقیت سرمایهگذاران در بورس
سرمایهگذاری در بورس باید با سرمایه مازاد (پسانداز) باشد به این ترتیب که فروش امکانات و لوازم ضروری زندگی برای سرمایهگذاری در بورس کاملا اشتباه است.
هر بازاری پایین و بالایی دارد بنابراین میبایست به میزانی سرمایه وارد بورس کرد که در صورت زیان احتمالی تحمل آن برای سرمایهگذار مقدور باشد.
هرگز بدون آموزش دیدن و کسب تجربه اقدام به خرید و فروش سهام نکنید. برای افراد تازه کار، بهترین گزینه این است که واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری را مدنظر قرار دهند. این واحدها از طریق کارگزاریها قابل خرید و فروش است.
به منظور توزیع ریسک و دستیابی به سود بالاتر، به جای خرید و فروش یک یا چند سهم محدود، سبدی از سهام شرکتهای مختلف در صنایع مختلف تشکیل دهید.
احساسات خود را کنترل کنید. رفتارهای هیجانی یا پیروی از دیگران در میان مدت به ضرر شما تمام میشود. درخواست خرید یا فروش سهام یک شرکت توسط جمعیت زیاد لزوما به این معنا نیست که شما نیز باید آن رفتار را الگو قرار دهید. به جای حرکتهای هیجانی مطالعه تخصصی را مبنا قرار دهید.
اخبار و اطلاعات نقش کلیدی در بازار سرمایه دارند. از مطالعه رویدادهای موثر بر روند بازار غافل نشوید. همچنین به شایعات توجه نکرده و چنانچه شایعهای را شنیدید، درباره آن تحقیق کنید و فقط در صورت اطمینان از صحت آن اقدام لازم را انجام دهید.
برخی افراد سودجو در قالب شبکههای اجتماعی اقدام به فریب مردم مینمایند. این افراد با دادن سیگنال خرید و فروش به دیگران از آنها سو استفاده میکنند. گاه این اشخاص برای جلب اعتماد راهنماییهایی میکنند که در بارهای نخست موجب سود برای مشتریان آنها میشود، اما در دفعات بعدی زیان هنگفتی به بار میآورد. هرچند سازمان بورس و اوراق بهادار در چارچوب قوانین کشور این افراد را مورد پیگرد قرار میدهد اما پرهیز از قرارگرفتن در دام این اشخاص بسیار راحتتر از پیگیریهای حقوقی است.
ضروری است افرادی که خود شخصا اقدام به خرید و فروش سهام مینمایند برای فعالیت در این بازار وقت بگذارند. باتوجه به سرعت تحولات در بازار سرمایه خرید سهام و عدم بررسی آن طی روزهای متوالی میتواند به زیان خریدار باشد.
پیش از آنکه اقدام به معاملات واقعی کنید میتوانید از طریق نرمافزارهای شبیهساز فعالیت در این بازار را تجربه کنید. در این نرمافزارها نیازی به پول نیست اما تغییرات قیمت سهام مطابق با بازار واقعی است.
مطالعه قوانین و مقررات بازار اوراق بهادار برای عملکرد بهتر و آشنایی با تکالیف و حقوق افراد لازم است.
نحوه ورود به بازار بورس
دریافت کد بورسی، مهمترین گام برای شروع فعالیت در بازار سرمایه است. برای دریافت کد بورسی سرمایهگذاران با ثبتنام در سامانه سجام به نشانی www.sejam.ir اطلاعات خود را در این سامانه وارد میکنند. سپس یک کد رهگیری 10 رقمی در اختیار سرمایهگذار قرار میگیرد و احراز هویت (الکترونیکی یا حضوری) گام بعدی ورورد مستقیم به بورس است. در نهایت خروجی سجام کد بورسی میباشد که در واقع همان شناسه کاربری مشتریان در بازار سهام بوده و مثل کد ملی برای هر شخصی کاملا منحصر به فرد است. کد بورسی یا کد سهامداری از ترکیب سه حرف و یک عدد 5 رقمی تشکیل شده است و حتی اگر سرمایهگذاران در چندین کارگزاری افتتاح حساب نمایند، کد بورسی یکسان خواهد بود. چه افراد حقیقی و چه افراد حقوقی در سامانه اطلاعاتی بورس از طریق این کد شناسایی میشوند.
بعد از دریافت کد بورسی نوبت به انتخاب کارگزار میرسد. شرکتهای کارگزاری در شهرهای مختلف، بهصورت غیرحضوری و حضوری اقدام به بازکردن افتتاح حساب و کد معاملاتی(آنلاین) میکنند. کارگزاریها اشخاص حقوقی هستند که به نمایندگی از طرف مشتریان اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار و ارائه سایر خدمات در بازار سرمایه میکنند. معاملات در بورس صرفا از طریق شرکتهای کارگزاری صورت میپذیرد. هماکنون در سطح کشور ۱۰۸ کارگزار با حدود ۲۰۰۰ شعبه و نمایندگی مجوز فعالیت دارند.
به سرمایهگذاران پیشنهاد میشود در انتخاب کارگزاری دقت و حساسیت به خرج داده تا بتوانند با سهولت هرچه بیشتر به معاملات خود بپردازند. سرمایهگذاران، محدودیتی برای استفاده از شرکتهای کارگزاری ندارند و تعدد کارگزار هم امکانپذیر است. انتخاب کارگزار در مرحله اول، حایز اهمیت نیست، اما میتوان در انتخاب کارگزار مناسب به نکاتی مثل «مجوزهای مختلف و فعالیت در تمامی حوزهها»، «نحوه ارتباط سرمایهگذار با کارگزاری»، «باشگاه مشتریان»، «پشتیبانی مناسب کارگزاری»، «تحلیل، مشاوره و آموزش»، «ارایه خدمات بازاریابی ویژه به سرمایهگذاران» و «سامانه معاملات برخط بهینه» اشاره کرد.
ارائه سفارش در سامانه کارگزاری
بعد از دریافت کد بورسی و انتخاب کارگزار این بار نوبت ارسال سفارشهای سرمایهگذاران است. سرمایهگذاران به ۴ طریق میتوانند سفارشهای خود را از طریق کارگزاری به سیستم معاملات ارسال کنند.
حضوری: مراجعه حضوری به کارگزاری و درخواست خرید یا فروش سهام.
اینترنتی(آفلاین): درخواست اینترنتی به کارگزاری برای خرید یا فروش سهام.
تلفنی(کال سنتر): درخواست تلفنی به کارگزاری برای خرید یا فروش سهام.
برخط(آنلاین): خرید یا فروش مستقیم سهام توسط خود شخص، از طریق سامانه معاملات آنلاین (برخط).
امروزه پر استفادهترین روش معامله، روش برخط است. در این روش هیچ واسطه فیزیکی بین سفارش دهنده و سامانه معاملات وجود ندارد و مسئولیت سرمایهگذار نیز مهم شمرده میشود. سرمایهگذار میتواند یکی از این مسیرهای سفارشگذاری یا همه آنها را اقدام کند و نهایتا اقدام به خرید و فروش سهام نماید.
سرمایهگذاران محترم در زمان ورود به بورس همواره باید توجه داشته باشند که انجام معامله در بورس با هر روشی که مورد استفاده قرار گیرد، نیاز به مهارت دارد و بدون اطلاعات و دانش کافی در این خصوص نباید سرمایهی اصلی خود را وارد بورس کنید.
نتیجه گیری
بازار بورس میتواند یک محل امن، قابل پیشرفت و البته سودآور برای سرمایههای کوچک تا بزرگ باشد. البته در این بازار قرار نیست یک شبه ثروتمند یا فقیر شد. بازار بورس بسیار منطقی بوده و باید به دور از احساسات شخصی در آن فعالیت کرد. نکته دیگر آسودگی خاطر از امنیت سرمایه و اینکه سرمایه شما در مکانی است که جای هیچگونه شبههای ندارد چه از نظر مادی و چه از نظر معنوی که این نکته برای بسیاری حائز اهمیت فراوان است. نکته بعدی اگر سرمایه اندکی دارید و مکانی برای سرمایهگذاری ندارید بهترین مکان بورس است البته برای سرمایههای فراوان هم بورس نیز همین مزیتها را دارد.منبع
Comments